This post is also available in:
Tiếng Việt (Vietnamese)
Chambok, một cộng đồng nhỏ nằm ở rìa Vườn quốc gia Kirirom, cách thủ đô Phnom Penh khoảng 120 km, đang dần trở thành hình mẫu cho mô hình du lịch sinh thái dựa vào cộng đồng (Community-Based Ecotourism) tại Campuchia. Từ một vùng đất nghèo đói, phụ thuộc vào khai thác rừng để sinh tồn, Chambok đã chuyển mình mạnh mẽ để bảo vệ thiên nhiên và cải thiện sinh kế cho hàng trăm hộ gia đình.
Hành trình thoát nghèo từ cánh rừng
Chambok gồm 9 ngôi làng với hơn 760 hộ dân, từng là nơi người dân sống chủ yếu bằng nghề nông và dựa vào rừng. Những cánh rừng từng bị tàn phá bởi nạn chặt phá gỗ, săn bắn và khai thác tài nguyên trái phép. Nhiều người dân không có lựa chọn nào khác ngoài việc mưu sinh bằng cách tận diệt thiên nhiên, dù họ hiểu rằng “chặt cây là tự chặt đi tương lai của con cháu”.
Thế nhưng, một bước ngoặt đã đến vào năm 2003, khi một dự án du lịch sinh thái cộng đồng được triển khai tại đây với sự hỗ trợ từ các tổ chức bảo tồn quốc tế. Dự án này không chỉ mang đến cơ hội phát triển kinh tế, mà còn trao quyền cho người dân địa phương tự quản lý và vận hành toàn bộ mô hình du lịch.
Du lịch không chỉ là khám phá, mà là sống cùng thiên nhiên
Ngày nay, đến với Chambok, du khách không chỉ đơn thuần đi tham quan. Họ được trải nghiệm lối sống bản địa chân thực, hòa mình vào thiên nhiên, và tham gia vào hàng loạt hoạt động như:
-
Đi bộ xuyên rừng (trekking) tới thác nước hùng vĩ
-
Cưỡi xe bò, đạp xe dạo quanh làng
-
Tắm suối, bơi lội tại các hồ nước tự nhiên
-
Ngủ homestay, ăn cơm với người dân bản xứ
-
Học nấu món ăn Khmer truyền thống, dệt vải, tìm hiểu văn hóa sống rừng
Một du khách từng nhận xét:
“Thức dậy lúc 4 giờ sáng với tiếng gà gáy, không wifi, không còi xe – cảm giác như mình đang sống lại một phần của thế giới xưa cũ, bình yên và chân thật.”
Khi người dân trở thành hướng dẫn viên, đầu bếp và người bảo vệ rừng
Mô hình du lịch cộng đồng tại Chambok đã chuyển đổi vai trò của hàng trăm người dân địa phương. Người phụ nữ từng chỉ quanh quẩn trong bếp giờ đây là đầu bếp phục vụ khách quốc tế. Người đàn ông từng sống bằng nghề săn bắt nay trở thành hướng dẫn viên rừng với kiến thức sâu sắc về hệ sinh thái.
Quan trọng hơn, thu nhập từ du lịch giúp người dân không còn phụ thuộc vào khai thác rừng. Họ trở thành người gìn giữ rừng, tự tay chăm sóc cây xanh, dọn vệ sinh khu vực thác nước và chủ động bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên như bảo vệ tài sản quý giá của chính mình.
Mô hình minh bạch – tiền về tay người dân
Một trong những điểm nổi bật nhất của mô hình Chambok là tính minh bạch và công bằng trong tài chính. 100% số tiền mà du khách chi trả sẽ quay trở lại cộng đồng. Các khoản thu từ homestay, tour trekking, ăn uống… được phân bổ trực tiếp cho người dân tham gia vận hành, không thông qua trung gian hay doanh nghiệp tư nhân.
Điều này không chỉ đảm bảo quyền lợi công bằng, mà còn khuyến khích người dân duy trì và phát triển mô hình du lịch bền vững.
Một khía cạnh khác của Campuchia – yên bình, nguyên sơ và đầy tính nhân văn
Trong khi phần lớn du khách đến Campuchia thường chọn Siem Reap hay Phnom Penh, Chambok lại mang đến một góc nhìn khác biệt – một Campuchia gần gũi, truyền thống và đầy cảm hứng. Du khách đến đây không chỉ để nghỉ dưỡng, mà còn để học hỏi, kết nối và tạo ra ảnh hưởng tích cực lên cộng đồng địa phương.
Người dân Chambok hy vọng, qua mỗi vị khách, câu chuyện về vùng đất này sẽ được lan tỏa rộng hơn – như một bằng chứng sống động cho việc du lịch bền vững có thể thay đổi cuộc sống và môi trường một cách thực sự.
Chambok không chỉ là một điểm đến. Nó là một lời nhắc nhở mạnh mẽ rằng con người và thiên nhiên có thể cùng nhau phát triển, nếu chúng ta chọn đúng cách tiếp cận.
