This post is also available in:
English
TP. Hồ Chí Minh – Một buổi tọa đàm quan trọng vừa diễn ra tại Trường Đại học Văn hóa TP. Hồ Chí Minh, do Khoa Di sản và Văn hóa dân tộc tổ chức, nhằm rà soát và cải tiến chương trình đào tạo ngành Văn hóa các dân tộc thiểu số Việt Nam. Sự kiện thu hút nhiều chuyên gia, doanh nghiệp, cựu sinh viên và đại diện các tổ chức liên quan đến văn hóa – du lịch cộng đồng.
Trọng tâm tọa đàm xoay quanh việc đánh giá năng lực nguồn nhân lực văn hóa trong phát triển du lịch bền vững, thúc đẩy liên kết giữa nhà trường – doanh nghiệp – cộng đồng, cũng như định hướng đổi mới chương trình đào tạo phù hợp với thời đại số.
Định hướng đổi mới từ thực tiễn đào tạo
Tiến sĩ Trịnh Đăng Khoa, Chủ tịch Hội đồng trường Đại học Văn hóa TP. Hồ Chí Minh, nhận định: ngành Văn hóa các dân tộc thiểu số là một ngành đào tạo đặc thù, được trường tiên phong triển khai từ năm 2006. Tuy nhiên, những năm qua, công tác tuyển sinh gặp nhiều thách thức do thiếu chức danh nghề nghiệp trong hệ thống nhà nước cho đến năm 2022, gây khó khăn cho sinh viên khi tìm việc làm chính thức.
Trước bối cảnh mới, nhà trường đang chuyển dịch định hướng đào tạo, không chỉ giới hạn trong khu vực công mà mở rộng sang khu vực tư nhân và các hình thức lao động tự do. Tiến sĩ Khoa đề xuất cấu trúc chương trình mới với 6 module chuyên sâu như: Quản lý dự án, Trình diễn di sản, Du lịch văn hóa, Truyền thông văn hóa dân tộc thiểu số… Qua đó, sinh viên có thể lựa chọn lộ trình nghề nghiệp rõ ràng, sát thực tế hơn.
Doanh nghiệp lên tiếng: Cần nhân lực “biết làm”
PGS.TS Quảng Đại Tuyên Giảng viên khoa Du Lịch Trường Đại học Nguyễn Tất Thành chia sẻ kinh nghiệm phát triển du lịch cộng đồng tại Làng Sen Caraih (Ninh Thuận), một mô hình đậm bản sắc Chăm do chính ông sáng lập. Theo ông, chương trình đào tạo cần tích hợp nhiều hoạt động thực hành, trang bị kỹ năng số, năng lực đổi mới sáng tạo và khả năng làm việc với cộng đồng những yếu tố quan trọng trong vận hành mô hình du lịch cộng đồng hiện nay.
Bà Đàm Thị Hiền, Phó Giám đốc Công ty Công nghệ Đại Tính – một cựu sinh viên ngành Văn hóa dân tộc đề xuất bổ sung các kỹ năng thực tế như đàm phán, thuyết phục, thiết kế và lập dự toán dự án. Bà nhấn mạnh doanh nghiệp tư nhân đang cần nhân lực có khả năng “làm được ngay”, thay vì mất thời gian đào tạo lại.
Tiến sĩ Thái Võ Hồng, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Du lịch Công đoàn TP. Hồ Chí Minh, cũng khẳng định: xu hướng du lịch hiện nay là trải nghiệm, đặc biệt là du lịch cộng đồng. Ông cho biết nhiều người dân tộc thiểu số có mong muốn làm du lịch nhưng thiếu người hướng dẫn, đào tạo. Đây chính là cơ hội để sinh viên ngành văn hóa dân tộc đóng vai trò tư vấn, hỗ trợ phát triển tại địa phương.
Gợi mở từ các tổ chức nghiên cứu và truyền thông
Ông Hà Sơn Bảo Trưởng phòng Truyền thông và Marketing số, Viện Nghiên cứu Ứng dụng Du lịch (RIAT) chia sẻ quan điểm về vai trò thiết thực của truyền thông số trong việc hỗ trợ bảo tồn và phát huy văn hóa các dân tộc thiểu số trong bối cảnh hiện nay. Theo ông, các nền tảng truyền thông kỹ thuật số không chỉ giúp lan tỏa giá trị văn hóa rộng rãi hơn mà còn góp phần kết nối văn hóa bản địa với đúng nhóm du khách có nhu cầu tìm hiểu, từ đó tạo ra những cơ hội tiếp cận mới mẻ và phù hợp với xu hướng trải nghiệm hiện đại.
Bên cạnh đó, ông Hà Sơn Bảo cũng bày tỏ mong muốn Viện RIAT sẽ có cơ hội hợp tác với Khoa và Nhà trường trong việc hỗ trợ tiếp nhận sinh viên đến thực tập tại Viện. Ông cho biết Viện sẵn sàng tham gia huấn luyện, hướng dẫn thực tập sinh trong lĩnh vực truyền thông văn hóa và du lịch trên nền tảng số, trên tinh thần chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn và góp phần đồng hành cùng quá trình đào tạo. Đây được kỳ vọng là một hình thức kết nối đơn giản nhưng hiệu quả giữa đơn vị nghiên cứu và môi trường đào tạo, mang lại trải nghiệm bổ ích cho sinh viên trong giai đoạn học tập và chuẩn bị nghề nghiệp.
Đóng góp từ cộng đồng và người học
Ông Trần Tường Huy Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu Du lịch Xã hội, đề xuất đưa ma trận kiến thức văn hóa và du lịch vào chương trình học, đồng thời kiến nghị sinh viên cần được học thêm về marketing, xây dựng sản phẩm và công nghệ số để quảng bá văn hóa địa phương hiệu quả hơn. Ông nhấn mạnh việc tạo học bổng và chính sách cử tuyển riêng cho con em dân tộc thiểu số để hình thành lực lượng “hạt nhân” phát triển du lịch tại chỗ.
Đại đức Châu Doron (An Giang) và Đại đức Danh Kim Hoàng (Sóc Trăng) đại diện các chùa Khmer tham dự như những minh chứng cho tiềm năng kết nối giữa tổ chức tôn giáo và cộng đồng trong bảo tồn văn hóa. Họ cũng thể hiện sự quan tâm đến việc phối hợp tổ chức sự kiện văn hóa, phục vụ du lịch cộng đồng tại địa phương.
Cựu sinh viên Kimet, người dân tộc Khơ Me, chia sẻ về quá trình học tập và làm việc, thừa nhận sự bỡ ngỡ ban đầu do thiếu kiến thức chuyên sâu. Anh đề nghị giảng viên cần hiểu đặc điểm từng tộc người để truyền tải kiến thức sát thực tế, từ đó giúp sinh viên tự tin hơn khi tốt nghiệp.
Tiến sĩ Huỳnh Công Duẩn Phó trưởng Khoa Quản lý Văn hóa cho biết cần đẩy mạnh hoạt động thực hành ngoài trường, tổ chức sự kiện tại chính cộng đồng sinh viên sinh sống để họ có động lực trở về đóng góp. Ông dẫn chứng các cựu sinh viên thành công như Đinh A Ngươi (làng du lịch K’Bang) và Cha Phương Trân (YouTuber văn hóa Chăm) như những hình mẫu truyền cảm hứng.
Tiến sĩ Nguyễn Thị Thúy Ngân – Phó Trưởng khoa Du lịch – nhận định rằng chính văn hóa là “tài nguyên mềm” quý giá cho phát triển du lịch bền vững. Bà nhấn mạnh vai trò then chốt của sinh viên ngành Văn hóa dân tộc thiểu số trong việc phát triển sản phẩm du lịch mang dấu ấn bản địa, nhất là khi họ chính là người trong cuộc.
Tọa đàm còn ghi nhận sự tham dự của ông Đặng Thanh Hiếu, Trưởng phòng Dân tộc và Tôn giáo thành phố Long Khánh, tỉnh Đồng Nai đơn vị đã có quá trình hợp tác với Trường Đại học Văn hóa TP. Hồ Chí Minh trong suốt 5 năm qua. Ông Hiếu chia sẻ về vai trò của cơ quan quản lý nhà nước trong việc sử dụng nguồn nhân lực văn hóa dân tộc thiểu số, đồng thời nhấn mạnh hiệu quả từ chương trình phối hợp đào tạo, thực tập và tổ chức các hoạt động văn hóa thực tế tại địa phương.
Ông cho biết lễ hội Sayangva của người Châu Ro, được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia là một trong những thành quả cho thấy sự phối hợp hiệu quả giữa nhà trường và địa phương.
Bên cạnh đó, ông Trương Thanh, một người dân địa phương tại Long Khánh, cũng chia sẻ về quá trình tự thân xây dựng đội cồng chiêng Châu Ro và những khó khăn khi thiếu nguồn lực để duy trì lâu dài. Ông đề xuất cần có thêm sự hỗ trợ thiết thực từ trường thông qua các hoạt động gắn kết sinh viên với cộng đồng, để văn hóa thực sự sống trong đời sống địa phương và gắn liền với phát triển du lịch cộng đồng.
Kết nối ba nhà: Trường – Doanh nghiệp – Cộng đồng
Buổi tọa đàm cho thấy một điểm chung rõ ràng: để bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc thiểu số bền vững, cần một chương trình đào tạo linh hoạt, tích hợp kỹ năng thực hành, công nghệ số và gắn với nhu cầu thực tiễn. Sự liên kết chặt chẽ giữa nhà trường – doanh nghiệp – cộng đồng không chỉ giúp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực mà còn góp phần tạo sinh kế và cuộc sống ổn định hơn cho đồng bào dân tộc thiểu số.
