This post is also available in:
English
Tại vùng đất từng nghèo khó của xã Bình Sơn (TP. Sông Công, Thái Nguyên), những người nông dân đang học làm du lịch cộng đồng, biến sức lao động nông nghiệp thành sản phẩm trải nghiệm giá trị. Với định hướng từ chính quyền và sự nỗ lực của hợp tác xã cùng cộng đồng, mô hình du lịch sinh thái cộng đồng tại hồ Ghềnh Chè đã và đang trở thành một hình mẫu khởi đầu cho phát triển nông thôn bền vững, bắt đầu từ chính bàn tay nông dân.
Từ vùng đất nghèo đến một tầm nhìn mới
Nằm trong xã Bình Sơn, thành phố Sông Công, tỉnh Thái Nguyên, thôn Tiền Tiến và Carim từng là vùng đất cách biệt, nghèo nàn về kinh tế và hạ tầng. Với hơn 90 hộ dân sống chủ yếu bằng nghề nông lâm nghiệp, cuộc sống của người dân nơi đây tuy thanh bình nhưng không đủ đầy. Tuy nhiên, hồ Ghềnh Chè – thắng cảnh tự nhiên xanh thẳm nằm giữa các triền đồi chè – từ lâu đã ẩn chứa tiềm năng lớn chưa được khai thác.
Sự chuyển mình bắt đầu từ chính quyền tỉnh và thành phố khi đề ra chủ trương phát triển mô hình du lịch sinh thái cộng đồng tại khu vực hồ Ghềnh Chè, kết hợp giữa phát triển kinh tế với bảo tồn cảnh quan và văn hóa. Với định hướng đó, người dân – vốn quen với cuốc cày – bắt đầu bước vào hành trình học làm du lịch, khởi đầu cho một cuộc chuyển đổi sinh kế đầy thách thức nhưng nhiều kỳ vọng.
Học làm du lịch từ chính đất của mình
Không có nền tảng về dịch vụ, người dân Tiền Tiến phải bắt đầu từ những điều đơn giản nhất. Họ học cách tiếp đón khách, hướng dẫn tham quan, tổ chức trải nghiệm hái chè, sao chè – những việc trước đây chỉ là công việc đồng áng thường nhật. Những người tiên phong như anh Hiệp và anh Chính dám mạnh dạn đầu tư xây dựng nhà sàn, cải tạo khuôn viên sinh sống, học từ các mô hình thành công ở nơi khác rồi mang về áp dụng tại quê hương.
Đặc biệt, mô hình ở hồ Ghềnh Chè được xác định theo hướng “nông nghiệp trải nghiệm” – tức là người dân vẫn làm nghề nông, nhưng giá trị công việc tăng lên nhờ gắn với trải nghiệm du lịch. Người hái chè trở thành hướng dẫn viên; mảnh vườn chè trở thành lớp học thực hành; nhà sàn trở thành nơi lưu trú mộc mạc đậm chất bản địa.
Tự thân vận động – tự thay đổi bản làng
Không trông chờ vào đầu tư hoàn toàn từ bên ngoài, chính cộng đồng là động lực chính của sự thay đổi. Người dân tự nguyện làm đường hoa, góp tiền và công sức xây kè hồ, chỉnh trang cảnh quan làng xóm. Từ một nơi từng thiếu niềm tin, thôn Tiền Tiến nay trở thành một ví dụ sống động của mô hình du lịch đi lên từ nội lực.
Dù gặp không ít khó khăn – như sự dè dặt ban đầu trong việc góp vốn, sự thiếu kỹ năng làm dịch vụ – nhưng qua từng ngày, bà con đã thích nghi. Họ bắt đầu thấy được lợi ích thiết thực: có khách đến, có thu nhập, có thay đổi. Quan trọng hơn cả, nhận thức cộng đồng thay đổi: từ việc giữ vệ sinh môi trường, đến việc hiểu rằng “muốn đi xa phải đi cùng nhau”.
Hướng đi bền vững từ nội lực cộng đồng
Điều đáng giá nhất trong mô hình tại hồ Ghềnh Chè không chỉ là sự xuất hiện của khách du lịch, mà là một cách nhìn mới về nông thôn. Nơi đây, người dân không chỉ là người làm thuê cho ngành du lịch, mà là chủ thể tạo ra sản phẩm, dịch vụ và câu chuyện. Họ tự thiết kế mô hình, tự điều phối hoạt động, và hơn hết, họ thấy được giá trị mới trong những công việc xưa nay vốn đơn điệu.
Mô hình du lịch cộng đồng hồ Ghềnh Chè vì thế không chỉ là một chiến lược phát triển địa phương, mà là lời khẳng định: với định hướng đúng đắn, sự hỗ trợ ban đầu từ nhà nước, và trên hết là tinh thần tự lực của cộng đồng, nông thôn Việt Nam hoàn toàn có thể phát triển du lịch một cách bền vững, đậm đà bản sắc và hài hòa với thiên nhiên.
