This post is also available in:
English
Tại Khasiapunji, một cộng đồng dân tộc thiểu số ở Bangladesh, mô hình du lịch cộng đồng (CBT) đang được triển khai với sự hỗ trợ của ILO và Tổng cục Du lịch Bangladesh. CBT không chỉ mang lại thu nhập, mà còn trao quyền cho người dân trong quản lý và phát triển du lịch.
Với trải nghiệm lưu trú bản địa và sự tôn trọng văn hóa, mô hình này đang mở ra cơ hội sinh kế mới, đặc biệt cho phụ nữ và thanh niên, đồng thời trở thành hình mẫu phát triển bền vững đầy tiềm năng cho quốc gia này.
Du lịch cộng đồng: Từ khái niệm toàn cầu đến hành trình địa phương hóa
Trong khi mô hình du lịch cộng đồng (Community-Based Tourism – CBT) đã được triển khai thành công ở nhiều quốc gia trên thế giới, thì tại Bangladesh, hành trình ấy chỉ vừa bắt đầu – và Khasiapunji chính là điểm khởi sinh đầy cảm hứng. Được khởi xướng bởi Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) và triển khai bởi Tổng cục Du lịch Bangladesh (thuộc Bộ Du lịch), sáng kiến CBT đã nhanh chóng lan rộng ra nhiều địa phương, nhưng Khasiapunji vẫn giữ vai trò tiên phong.
CBT ở đây được xây dựng trên nguyên lý cốt lõi: trao quyền cho người dân địa phương – những người thường bị đứng ngoài các quyết định phát triển du lịch – để họ thực sự trở thành chủ thể. Không chỉ được tham gia, cộng đồng còn được quyền hoạch định chính sách, vận hành sản phẩm du lịch và nhận phần lớn lợi ích tài chính. CBT không đơn thuần là mô hình kinh tế, mà là một triết lý phát triển đặt con người và văn hóa bản địa vào trung tâm.
Khách đến để ở, để hiểu và để tôn trọng
Khasiapunji không chào đón du khách bằng những khách sạn sang trọng hay dịch vụ công nghiệp hóa. Thay vào đó, du khách lưu trú tại chính những ngôi nhà địa phương, ăn các bữa cơm truyền thống, cùng sinh hoạt với cộng đồng. Họ có cơ hội thực sự sống như một người bản địa – học hỏi phong tục, tập quán, văn hóa và thậm chí là ngôn ngữ của người Khasi. Đây là giá trị đặc biệt mà những sản phẩm du lịch đại trà không thể mang lại.
Tuy nhiên, trải nghiệm ấy đi kèm với một cam kết quan trọng: lòng tin và sự tôn trọng lẫn nhau. Du khách được yêu cầu tuân thủ quy tắc ứng xử của cộng đồng, tôn trọng không gian riêng tư và cảm xúc của người dân. Đây không phải là ràng buộc, mà là điều kiện để tạo ra một môi trường du lịch công bằng, bền vững và văn minh.
Sinh kế mới, tư duy mới và kỳ vọng dài hạn
CBT được ILO xác định là một công cụ thúc đẩy phát triển kinh tế và tinh thần khởi nghiệp, đặc biệt là đối với thanh niên, phụ nữ và các nhóm dễ bị tổn thương. Tại Khasiapunji, nhiều loại hình công việc mới đã được hình thành – từ vận hành homestay, tổ chức tour, chế biến thực phẩm truyền thống đến thủ công mỹ nghệ. Mỗi hoạt động đều góp phần vào việc xây dựng một hệ sinh thái kinh tế địa phương năng động, gắn chặt với văn hóa bản địa.
Sự chuyển mình này không chỉ diễn ra trong đời sống vật chất, mà còn trong tư duy phát triển. Một lãnh đạo địa phương từng chia sẻ rằng CBT là điều hoàn toàn mới mẻ với ông, nhưng sau khi chứng kiến hiệu quả mà nó mang lại – từ thu nhập thực tế đến niềm tự hào văn hóa – ông đã trở thành người ủng hộ mạnh mẽ mô hình này. Phản hồi tích cực từ du khách cũng là chỉ dấu rõ nét cho thành công bước đầu: có người đã quay lại nhiều lần, mang theo cả bạn bè và người thân, như một lời khẳng định cho giá trị chân thực và chiều sâu trải nghiệm tại đây.
