This post is also available in:
English
Đại dịch COVID-19 đã đặt ngành du lịch vào một thời điểm chưa từng có tiền lệ, buộc các bên liên quan phải tái định hình các chiến lược và mô hình hoạt động. Trong bối cảnh này, du lịch nông thôn nổi lên như một giải pháp tiềm năng, đóng vai trò là động lực chính cho sự tăng trưởng và phục hồi kinh tế, đặc biệt ở các khu vực nằm ngoài các trung tâm đô thị.
Bài viết này tổng hợp các ý tưởng và thảo luận từ hội thảo JIB World Tourism Day 2020: Tourism & Rural Development, tập trung vào việc phân tích các cơ hội do du lịch nông thôn mang lại, các thách thức trong việc đảm bảo tính bền vững và xác thực, cùng với những định hướng quan trọng cho sự phát triển có trách nhiệm trong “bình thường mới”. Bài viết nhấn mạnh tầm quan trọng của các yếu tố như trải nghiệm ngoài trời, tính linh hoạt trong lưu trú, sự đa dạng hóa kinh tế địa phương, và vai trò then chốt của quản trị cộng đồng trong việc xây dựng các điểm đến du lịch nông thôn kiên cường.
Giới thiệu
Ngày Du lịch Thế giới 2020, với chủ đề Du lịch và Phát triển Nông thôn, là một sự kiện quan trọng nhằm thảo luận về vai trò của du lịch trong việc thúc đẩy phát triển ở các vùng nông thôn. Trong bối cảnh đại dịch toàn cầu chưa từng có, ngành du lịch đang phải đối mặt với những thách thức nghiêm trọng, bao gồm các hạn chế đi lại, sự đình trệ của hàng không và du thuyền, cùng với việc đóng cửa các địa điểm giải trí đông người. Sự mắc kẹt tại nhà đã làm tăng nhu cầu tìm kiếm sự thoát ly khỏi sự nhàm chán, và du lịch nông thôn, với đặc trưng là không gian rộng mở và ít tập trung đông người, được coi là một lựa chọn tối ưu.
Bài viết này khám phá các khía cạnh khác nhau của du lịch nông thôn như một giải pháp khả thi cho ngành du lịch trong giai đoạn hiện nay. Chúng tôi sẽ phân tích những cơ hội mới xuất hiện, những yếu tố cốt lõi của du lịch nông thôn có trách nhiệm, và các chiến lược để đảm bảo sự phát triển bền vững, xác thực và mang lại lợi ích cho cộng đồng địa phương.
Tác động của Đại dịch COVID-19 và Nhu cầu Thay đổi trong Du lịch
Đại dịch đã thay đổi cơ bản cách thức con người đi lại và tương tác. Các hình thức du lịch truyền thống như tham dự hòa nhạc, sự kiện thể thao, hay ăn uống tại các nhà hàng đông đúc trở nên không khả thi do các quy định về giãn cách xã hội và hạn chế tụ tập. Con người tìm kiếm những trải nghiệm mới mẻ, độc đáo, và quan trọng nhất là an toàn.
Nghiên cứu cho thấy, các xu hướng quan trọng trong du lịch hậu COVID-19 bao gồm sức khỏe và an toàn, du lịch gia đình và du lịch nội địa, cùng với các gói du lịch linh hoạt. Điều này tạo tiền đề cho sự dịch chuyển từ du lịch đại chúng sang các hình thức du lịch ngách, và du lịch nông thôn phù hợp một cách hoàn hảo với những yêu cầu này. Du khách hiện tại mong muốn những nơi an toàn, ít người và gần gũi với thiên nhiên để thoát khỏi môi trường bị giam hãm.
Tiềm năng và Cơ hội của Du lịch Nông thôn
Du lịch nông thôn, được định nghĩa là hoạt động du lịch diễn ra ở vùng nông thôn, mang trong mình sự phức tạp về hoạt động và ý nghĩa, khác biệt giữa các quốc gia phát triển và đang phát triển. Các đặc điểm chính bao gồm:
- Vị trí xa xôi, quy mô nhỏ, không gian rộng mở và gần gũi với thiên nhiên.
- Mức độ phát triển du lịch thấp, mang lại cơ hội trải nghiệm trực tiếp nền kinh tế địa phương, thường liên quan đến nông nghiệp hoặc môi trường tự nhiên.
Dr. Andy Nazarechuk nhấn mạnh những cơ hội cụ thể trong bối cảnh hiện tại:
- Trải nghiệm ngoài trời: Các hoạt động như đạp xe trên các tuyến đường mới được thiết lập từ khu nghỉ dưỡng trượt tuyết, bữa ăn ngoài trời lãng mạn bên hồ, hoặc dã ngoại riêng tư với bạn bè. Những hoạt động này đáp ứng nhu cầu thoát ly và đảm bảo an toàn.
- Lưu trú độc đáo: Chuyển đổi các phương tiện cũ như nhà di động (motorhome) hay xe buýt thành các không gian lưu trú độc đáo, sáng tạo. Thậm chí cả các container vận chuyển cũng có thể được tái sử dụng thành khách sạn hoặc phòng nghỉ cá nhân.
- Du lịch trải nghiệm văn hóa và giáo dục: Cung cấp các tour du lịch giới thiệu về những địa điểm đặc biệt hoặc sản vật địa phương, như trang trại ca cao, sầu riêng hay bưởi ở Davao. Du khách mong muốn được tìm hiểu về nguồn gốc sản phẩm, quy trình sản xuất, mang lại trải nghiệm đáng nhớ.
- Tận dụng nền tảng Airbnb: Airbnb cung cấp cơ hội dễ dàng cho các cá nhân cung cấp dịch vụ lưu trú quy mô nhỏ, ít đông người hơn so với khách sạn lớn. Để thành công, cơ sở cần đảm bảo sạch sẽ, an toàn, có an ninh và internet tốt.
- Hỗ trợ kinh tế địa phương: Khuyến khích người dân địa phương tham gia và hưởng lợi từ du lịch thông qua các hoạt động như cung cấp dịch vụ dọn dẹp, làm vườn hoặc mở dịch vụ lưu trú tương tự, tạo ra một dự án cộng đồng.
Phát triển Du lịch Nông thôn Có trách nhiệm và Bền vững
Dr. Vikneswaran Nair nhấn mạnh rằng du lịch nông thôn phải được quản lý một cách bền vững để mang lại lợi ích lâu dài cho cộng đồng. Tuy nhiên, sự tăng trưởng du lịch cũng tạo ra áp lực về kinh tế, xã hội và môi trường nếu sức chứa (carrying capacity) không được kiểm soát. Các khía cạnh quan trọng của du lịch nông thôn có trách nhiệm bao gồm:
- Ba trụ cột của sự bền vững: Kinh tế, xã hội và môi trường. Dr. Nair chỉ ra rằng việc coi ba trụ cột này bình đẳng trong mọi trường hợp là không chính xác. Tùy thuộc vào điểm đến, một trụ cột có thể cần được ưu tiên hơn (ví dụ: môi trường ở Bahamas, văn hóa ở Thái Lan).
- Tổng Hạnh phúc Quốc gia (GNH): Bhutan là một ví dụ điển hình khi sử dụng GNH thay vì GDP, dựa trên bốn nguyên tắc: quan tâm, lòng trắc ẩn, thấu hiểu và hợp tác, đồng thời liên kết chặt chẽ với 17 Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs).
- Du lịch tái tạo (Regenerative Tourism): Khái niệm này vượt xa du lịch bền vững, tập trung vào việc “để lại một nơi tốt hơn so với khi bạn tìm thấy nó”. Điều này đề xuất một sự thay đổi tư duy từ việc chỉ duy trì sang việc chủ động cải thiện, tập trung vào du lịch mang lại lợi nhuận cao (high yield) thay vì du lịch đại chúng.
- Quy hoạch điểm đến toàn diện: Vai trò của chính phủ, khu vực tư nhân và cộng đồng địa phương là rất quan trọng trong bất kỳ dự án phát triển nông thôn nào.
- Tiếp cận từ dưới lên: Dr. Nair khẳng định, mọi sự phát triển nông thôn phải được dẫn dắt bởi người dân địa phương, với sự tham gia của cộng đồng từ cấp cơ sở. Việc không lắng nghe tiếng nói của cộng đồng có thể dẫn đến thất bại của dự án. Cần xác định các “nhà vô địch địa phương” để đảm bảo sự ủng hộ và tham gia của cộng đồng.
- Quy hoạch vùng (Zoning) và Giới hạn Thay đổi Chấp nhận được (LAC): Dr. Andy và Dr. Nair đồng tình rằng quy hoạch vùng là cần thiết để bảo vệ các khu vực nhạy cảm. Hơn nữa, việc đánh giá sức chứa không chỉ dựa trên con số khách du lịch mà còn dựa trên chất lượng trải nghiệm và tác động đến môi trường, xã hội (LAC).
- Đa dạng hóa nền kinh tế: Các điểm đến không nên quá phụ thuộc vào du lịch. Việc đa dạng hóa sang các lĩnh vực khác như du lịch nông nghiệp (agri-tourism) là rất quan trọng.
- Quỹ dự phòng: Các doanh nghiệp và cộng đồng cần có quỹ dự phòng để vượt qua các giai đoạn khó khăn như thiên tai hoặc đại dịch.
- Tính xác thực: Yếu tố văn hóa và di sản là điều khác biệt hóa quan trọng nhất giữa các điểm đến. Việc thay đổi văn hóa bản địa để phục vụ khách du lịch có thể làm mất đi tính xác thực của sản phẩm du lịch nông thôn.
Kết luận và Định hướng Tương lai
Du lịch nông thôn đang thực sự trở thành một phần quan trọng trong chương trình nghị sự của ngành du lịch ở châu Á và Philippines. Với khả năng xóa đói giảm nghèo và cải thiện chất lượng cuộc sống cho các cộng đồng ngoài đô thị, nhu cầu về các sản phẩm du lịch nông thôn đã tăng đáng kể sau COVID-19.
Để vượt qua khủng hoảng và xây dựng một tương lai tốt đẹp hơn cho ngành du lịch, các điểm đến cần kiên cường: regroup (tập hợp lại), re-evaluate (đánh giá lại), rebuild (xây dựng lại), và recover (phục hồi). Điều này đòi hỏi một quản trị tốt và sự thích ứng với “bình thường mới”.
- Đầu tư vào nghiên cứu: Cần có nhiều nghiên cứu hơn về việc tạo ra các chiến lược du lịch cho “bình thường mới”, đặc biệt là về du lịch tái tạo và các yếu tố cấu trúc cần thiết để cải thiện điểm đến.
- Khuyến khích sinh viên và chuyên gia trẻ: Sinh viên được khuyến khích tình nguyện để tích lũy kinh nghiệm thực tế, hỗ trợ các doanh nghiệp và cộng đồng địa phương, thay vì chờ đợi.
- Du khách của tương lai: Không chỉ là những người có ý thức về môi trường mà còn là những du khách đô thị tìm kiếm sự an toàn, sức khỏe, và trải nghiệm độc đáo. Du lịch nông thôn, kết hợp với du lịch sức khỏe và du lịch sinh thái, có thể đáp ứng tốt những nhu cầu này.
Tóm lại, ngành du lịch không thể hoạt động như trước đây. Sự thay đổi trong hành vi của du khách và những thách thức toàn cầu đòi hỏi sự linh hoạt, sáng tạo và một cách tiếp cận có trách nhiệm trong phát triển du lịch nông thôn, nhằm đảm bảo lợi ích lâu dài cho cả du khách và cộng đồng địa phương.
