This post is also available in:
English
Trong bối cảnh chuyển đổi số toàn cầu, du lịch thực tế ảo (VR tourism) nổi lên như một phương thức khám phá thế giới mới mẻ, tiết kiệm và bền vững. Bài viết này phân tích toàn diện cách VR tái định nghĩa trải nghiệm du lịch từ góc độ công nghệ, thị trường, tâm lý học cảm xúc và ứng dụng giáo dục.
Với khả năng tái hiện không gian, thời gian và lịch sử qua thế giới nhập vai, du lịch VR không chỉ mang lại cơ hội tiếp cận dễ dàng cho tất cả mọi người mà còn mở ra cánh cửa mới cho ngành công nghiệp không khói trong tương lai.
Định nghĩa và tiềm năng trải nghiệm
Du lịch thực tế ảo (VR) đang trở thành một trong những đổi mới đáng chú ý nhất trong lĩnh vực du lịch và giải trí. Với công nghệ này, người dùng có thể trải nghiệm những chuyến du hành kỳ thú đến bất kỳ đâu trên thế giới – từ những bãi biển hoang sơ ở châu Phi, các điểm di sản văn hóa châu Âu, cho đến cả những hành tinh giả lập trong vũ trụ – tất cả chỉ cần thông qua một chiếc kính thực tế ảo và vài thao tác đơn giản trên thiết bị cá nhân. Đây là một giải pháp du lịch từ xa đầy sáng tạo, cho phép người dùng thực hiện chuyến đi ngay tại chính ngôi nhà của mình.
Tăng trưởng thị trường và sự chấp nhận
Thị trường du lịch thực tế ảo đang chứng kiến sự tăng trưởng mạnh mẽ. Theo các dự báo, giá trị thị trường này sẽ tăng gấp 5 lần, từ hơn 4,5 tỷ euro lên hàng chục tỷ vào năm 2027. Đáng chú ý, khoảng 20% người được khảo sát tại Đức tin rằng tương lai của ngành du lịch sẽ gắn liền với metaverse – một không gian ảo nhập vai rộng lớn. Đặc biệt, trong nhóm dưới 30 tuổi, gần 25% cho rằng việc tham gia các chuyến đi VR là khả thi và hấp dẫn. Cùng với đó, thị trường học tập qua VR cũng tăng trưởng mạnh, từ 6 tỷ euro năm 2021 lên 32 tỷ euro năm 2026, mở ra những cơ hội kết hợp giáo dục và du lịch số.
Hiện tại, VR đã cho phép con người tiếp cận một loạt trải nghiệm phong phú như bay dù lượn qua dãy Himalaya, trượt xe trên tuyết Thụy Điển, lặn biển ở Mexico hay du hành ngược thời gian để tham quan các thành phố cổ như London, Budapest hay Vienna. Người dùng có thể khám phá Berlin những năm 1920, chứng kiến đèn giao thông đầu tiên của Đức, hoặc bước vào không gian ảo tái hiện đền Baalbek cổ kính của Lebanon. Các bảo tàng danh tiếng như MoMA (New York), Rijksmuseum (Amsterdam) hay Städelmuseum (Frankfurt) đều đã triển khai các tour tham quan ảo miễn phí, giúp du khách trải nghiệm mà không cần phải đến tận nơi.
Chi phí hợp lý và tiếp cận rộng rãi
Chi phí cho các chuyến đi thực tế ảo cũng rất hợp lý. Một số trải nghiệm có giá chỉ từ 10 euro, thậm chí miễn phí trên các cửa hàng ứng dụng. Tai nghe VR gắn với điện thoại thông minh có giá khoảng 100 euro, trong khi các thiết bị cao cấp như Meta Quest có thể lên đến 450 euro – vẫn rẻ hơn nhiều so với chi phí cho một chuyến bay quốc tế thông thường, ví dụ như vé máy bay khứ hồi từ Đức đến Việt Nam có thể lên đến 850 euro. Với mức giá như vậy, VR trở thành một lựa chọn hợp lý và tiết kiệm cho nhiều người.
Lợi ích đa chiều của du lịch VR
Một trong những lợi thế đáng kể của du lịch VR là tính thân thiện với môi trường. Không có khí thải CO2 như khi đi máy bay, giảm áp lực lên các điểm đến du lịch đang bị quá tải, đồng thời loại bỏ các yếu tố gây phiền toái như chen chúc, chờ đợi hay lệch múi giờ. Du lịch VR còn mở ra cơ hội cho những người có hạn chế về thể chất, người cao tuổi hoặc những ai không thể di chuyển dễ dàng. Nó cũng cho phép người dùng trải nghiệm những hoạt động mạo hiểm như nhảy dù hay bay khinh khí cầu mà không gặp rủi ro.
Không chỉ là công cụ trải nghiệm, VR còn hỗ trợ đắc lực cho quá trình lập kế hoạch du lịch thực tế. Người dùng có thể kiểm tra trước kích thước phòng khách sạn, xem trước khoảng cách từ nơi lưu trú đến bãi biển hoặc điểm tham quan, từ đó đưa ra quyết định phù hợp hơn. Ngoài ra, VR còn là công cụ lưu giữ ký ức tuyệt vời, cho phép người dùng ghé thăm lại những nơi từng đến hoặc trải nghiệm lần đầu các địa điểm họ đang cân nhắc.
Hạn chế công nghệ và cảm nhận thực tế
Dẫu có nhiều lợi ích, VR vẫn tồn tại những hạn chế. Thiết bị hiện tại chưa thể kích thích khứu giác, vị giác hay xúc giác – những yếu tố quan trọng tạo nên trải nghiệm du lịch đầy đủ. Dù đã có áo phản hồi xúc giác, nhưng công nghệ này chưa phổ biến. Ngoài ra, nhiều người vẫn ý thức được rằng họ đang ở trong thế giới ảo, gây khó khăn trong việc hoàn toàn hoà mình vào trải nghiệm. Tai nghe VR hiện vẫn khá nặng, cồng kềnh và có thể gây cảm giác khó chịu sau thời gian dài sử dụng. Hơn nữa, chất lượng trải nghiệm phụ thuộc rất nhiều vào phần cứng và đường truyền internet ổn định.
Tính chân thực và độ nhập vai
Tính chân thực và độ nhập vai của trải nghiệm phụ thuộc vào nhiều yếu tố như độ phân giải hình ảnh, tốc độ làm mới, thiết kế âm thanh và cốt truyện. Khi người dùng thực sự cảm thấy “hiện diện” trong thế giới ảo, họ có thể trải nghiệm cảm xúc thật – từ phấn khích đến sợ hãi – như đang ở trong bối cảnh thực tế. Não bộ xử lý hình ảnh và âm thanh từ VR tương tự như xử lý các kích thích trong đời thực, từ đó tạo ra cảm xúc thật. Những yếu tố như cảnh quan chi tiết, âm thanh sống động và cốt truyện hấp dẫn càng làm tăng khả năng “đánh lừa” não bộ.
Quy trình tạo lập thế giới VR chân thực
Việc xây dựng một thế giới VR chân thực đòi hỏi sự kết hợp của nhiều chuyên gia: nhà sử học, họa sĩ 3D, nhà làm phim hoạt hình và lập trình viên. Ví dụ, để tái hiện Berlin những năm 1920, đội ngũ phải nghiên cứu tư liệu phim, ảnh, bản ghi âm và bản đồ. Các nghệ sĩ 3D sau đó sẽ tái tạo lại thành phố với độ chính xác cao, từ chi tiết kiến trúc đến kiểu tóc và trang phục của người dân. Nhân vật được tạo ra bằng phần mềm mô phỏng 3D kết hợp với dữ liệu chuyển động thực. Một dự án tái hiện lịch sử như vậy có thể mất tới ba tháng và cần khoảng 20 người để hoàn thành.
Trong lĩnh vực giáo dục, VR đang được ứng dụng ngày càng rộng rãi. Nhờ khả năng trực quan hóa kiến thức, VR giúp học sinh – sinh viên hứng thú hơn với môn học, đặc biệt là lịch sử. Các nghiên cứu cho thấy những người học bằng công nghệ VR có xu hướng ghi nhớ tốt hơn và đạt kết quả học tập cao hơn. Bằng việc bước vào các bối cảnh lịch sử và tương tác trực tiếp với môi trường, học sinh có thể hiểu rõ hơn về bối cảnh văn hóa – xã hội, từ đó phát triển tư duy phản biện và kỹ năng nhận thức không gian.
Trong tương lai, du lịch VR không được kỳ vọng sẽ thay thế hoàn toàn du lịch truyền thống, nhưng chắc chắn sẽ trở thành một phần không thể thiếu trong hành trình khám phá thế giới. Với sự phát triển nhanh chóng của công nghệ và nhu cầu cá nhân hóa trải nghiệm, VR sẽ là công cụ hỗ trợ mạnh mẽ giúp con người mở rộng chân trời nhận thức, nâng cao nhận thức văn hóa và tiếp cận thế giới theo cách mới mẻ, thuận tiện và bền vững hơn bao giờ hết.
