This post is also available in:
English
Báo cáo này tổng hợp các thực tiễn tốt trong việc thúc đẩy sự tham gia của người dân địa phương và cộng đồng vào phát triển du lịch sông bền vững, được trình bày tại hội thảo trực tuyến đầu tiên của dự án liên đô thị STAR Cities (Sustainable Tourism for Attractivity of River Cities). STAR Cities hướng tới việc nâng cao năng lực phát triển du lịch ven sông thông qua trao đổi kinh nghiệm và học hỏi lẫn nhau giữa các đối tác quốc tế.
Báo cáo phân tích bốn nghiên cứu điển hình: Lễ hội Di sản Công nghiệp Hamburg, Chương trình Cộng đồng Fluxus Labs Kaunas, Di sản Kiến trúc Hiện đại hóa Kaunas – “Modernism for the Future”, và Nghệ thuật Đường phố Vitry. Các nghiên cứu này minh họa những phương thức tiếp cận đa dạng trong huy động cộng đồng, quản trị tài chính và bảo đảm tính bền vững, đồng thời nhấn mạnh vai trò trọng yếu của sự gắn kết địa phương trong việc nâng cao sức hấp dẫn và phát triển bền vững du lịch sông.
Giới thiệu
Dự án STAR Cities là một sáng kiến hợp tác liên đô thị, hướng đến mục tiêu thúc đẩy du lịch bền vững tại các khu vực ven sông thông qua học hỏi và chia sẻ kinh nghiệm. Hội thảo trực tuyến đầu tiên, được tổ chức sau cuộc họp đối tác tại Kaunas, tập trung thảo luận các thực tiễn tốt liên quan đến sự tham gia cộng đồng. Báo cáo này giới thiệu và phân tích bốn nghiên cứu điển hình nhằm chỉ ra cách thức huy động cộng đồng, cơ chế tài chính, cũng như các chiến lược bảo đảm tính bền vững dài hạn.
Phương pháp luận
Thông tin trong báo cáo được thu thập từ nội dung hội thảo trực tuyến “STAR Cities Good Practices Webinar: Locals and Communities Engagement”, với sự tham gia của các đại diện từ Hamburg, Kaunas và Vitry. Dữ liệu được phân tích bao gồm: mục tiêu, phương thức triển khai, kết quả đạt được, cơ chế tài chính, các thách thức và chiến lược bền vững. Các trường hợp được tiếp cận dưới dạng nghiên cứu điển hình (case studies) để minh chứng vai trò và tác động của sự tham gia cộng đồng đối với phát triển du lịch ven sông.
Các nghiên cứu điển hình
Lễ hội Di sản Công nghiệp Hamburg
-
Mục tiêu: Nâng cao nhận thức về di sản công nghiệp gắn với sông Elbe, gia tăng doanh thu du lịch, kết nối các vùng nông thôn với đô thị và xây dựng mạng lưới tình nguyện viên.
-
Triển khai: Lễ hội được tổ chức hai năm một lần từ 2011, thu hút trung bình 120 chủ thể tham gia mỗi kỳ, với vai trò then chốt của tình nguyện viên địa phương (đa số là cựu công nhân, kỹ sư).
-
Tác động: Sự kiện tạo dấu ấn truyền thông, giúp hình thành các tuyến du lịch di sản công nghiệp, thu hút từ 15.000 – 18.000 khách mỗi kỳ.
-
Thách thức: Khó khăn trong việc tiếp cận và duy trì tình nguyện viên lớn tuổi, hạn chế về nhân lực trong các nhóm cộng đồng nhỏ.
Chương trình Cộng đồng Fluxus Labs Kaunas
-
Mục tiêu: Trao quyền cho cộng đồng địa phương thông qua nghệ thuật, khuyến khích sáng kiến văn hóa gắn với sông, tạo năng lực duy trì hoạt động bền vững sau Kaunas 2022 – Thủ đô Văn hóa Châu Âu.
-
Cơ chế tham gia: “Đại lý Fluxus” đóng vai trò cầu nối, hỗ trợ cộng đồng triển khai sáng kiến, tổ chức hội thảo và huy động nguồn lực.
-
Ví dụ điển hình: Các hoạt động kể chuyện, biểu diễn nghệ thuật ven sông Neris và Nemunas, lễ hội cộng đồng, triển lãm gốm, và dự án bơi lội gắn với bảo tồn thiên nhiên.
-
Bền vững: Chú trọng đào tạo kỹ năng quản lý và huy động tài chính, giúp cộng đồng duy trì hoạt động sau khi kết thúc tài trợ công.
Di sản Kiến trúc Hiện đại hóa Kaunas – “Modernism for the Future”
-
Mục tiêu: Bảo tồn và tái hiện giá trị kiến trúc hiện đại hóa (1918–1940), đồng thời gắn kết cộng đồng với di sản đô thị.
-
Cách tiếp cận: Hình thành cộng đồng di sản, triển khai tham quan miễn phí, hội thảo phục hồi, và tạo cơ sở dữ liệu mở về di sản kiến trúc.
-
Thành quả: Hơn 70 dự án nghệ thuật, bao gồm phim tài liệu 45 phút với sự tham gia của hàng trăm cư dân, góp phần xây dựng hình ảnh Kaunas như một đô thị sông hiện đại.
-
Bền vững: Tăng cường hợp tác quốc tế, khai thác di sản như nguồn lực cho phát triển du lịch bền vững.
Nghệ thuật Đường phố Vitry-sur-Seine
-
Mục tiêu: Nâng cao hình ảnh thành phố Vitry thông qua nghệ thuật đường phố và graffiti, biến thành phố trở thành “bảo tàng mở” ngoài trời.
-
Hoạt động: Hiệp hội Don’t Believe in Band tổ chức các tour tham quan nghệ thuật miễn phí, thu hút khoảng 1.500 khách/năm, đồng thời tạo điều kiện để nghệ sĩ và cộng đồng đồng kiến tạo tác phẩm.
-
Hỗ trợ: Ban Du lịch Val-de-Marne hỗ trợ quảng bá, kết nối đối tác và tổ chức lễ hội nghệ thuật đường phố.
-
Thách thức: Sự đồng thuận của cộng đồng địa phương trước khi sáng tác là yếu tố then chốt nhằm bảo đảm sự chấp nhận và tính bền vững.
Thảo luận
Các nghiên cứu điển hình cho thấy một số nguyên tắc cốt lõi trong việc huy động cộng đồng đối với phát triển du lịch sông bền vững:
-
Sáng kiến từ cơ sở: Dự án thành công thường khởi nguồn từ nhu cầu thực tiễn của cộng đồng.
-
Phương thức đa dạng: Từ lễ hội lớn đến sáng kiến nhỏ, nhiều hình thức tham gia khác nhau đều có thể mang lại tác động tích cực.
-
Hỗ trợ thể chế – Tự chủ cộng đồng: Sự kết hợp giữa hỗ trợ từ cơ quan trung tâm và quyền tự chủ của cộng đồng tạo nền tảng bền vững.
-
Tầm quan trọng của tiếp xúc trực tiếp: Đặc biệt với nhóm dân cư cao tuổi hoặc ít tiếp cận công nghệ.
-
Chiến lược bền vững dài hạn: Chú trọng đào tạo năng lực quản lý, huy động tài chính và duy trì mạng lưới xã hội.
-
Tác động đa chiều: Các sáng kiến không chỉ thúc đẩy du lịch mà còn củng cố bản sắc, kết nối cộng đồng và mở ra cơ hội kinh tế.
Kết luận
Hội thảo trực tuyến của STAR Cities đã minh chứng rằng việc trao quyền và tăng cường sự tham gia của cộng đồng là yếu tố nền tảng để phát triển du lịch sông bền vững. Các thực tiễn từ Hamburg, Kaunas và Vitry cho thấy sự gắn kết cộng đồng không chỉ nâng cao trải nghiệm du lịch mà còn góp phần xây dựng những cộng đồng năng động, giàu bản sắc và bền vững. Quá trình trao đổi học thuật và thực tiễn giữa các đối tác quốc tế trong khuôn khổ STAR Cities tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc lan tỏa và nhân rộng những mô hình thành công này.
